Przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Nowe obowiązki od października 2021

W kwietniu 2021 r. znowelizowana została Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy
 i finansowaniu terroryzmu. Największą zmianą z punktu widzenia organizacji pozarządowych jest ujęcie ich w katalogi podmiotów zobowiązanych do zgłaszania swoich beneficjentów rzeczywistych. Obowiązek ten od 31 października 2021 r. dotyczy prawie wszystkich organizacji – poza stowarzyszeniami zwykłymi.

Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to publiczny rejestr prowadzony przez Ministra Finansów.

W rejestrze są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, czyli
 o osobach fizycznych, które sprawują bezpośrednią kontrolę nad podmiotami gospodarczymi wpisanymi do Krajowego Rejestru Sądowego.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych jest jawny i ma formę elektroniczną. Wszystkie zawarte w nim informacje są udostępniane bezpłatnie.

CRBR powstał, żeby przeciwdziałać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ma ułatwiać identyfikację osób fizycznych, które decydują o działalności podmiotów gospodarczych.

Kto musi się zgłosić się do CRBR

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych gromadzi dane beneficjentów rzeczywistych m.in.:

• stowarzyszeń podlegających wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego;
• fundacji.

Podmioty, które mają obowiązek zgłoszenia do CRBR, a są postawione w stan likwidacji lub upadłości, nie są zwolnione z obowiązku zgłoszenia do CRBR i jego aktualizacji.

Kim jest beneficjent rzeczywisty

Beneficjentem rzeczywistym zawsze jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które dzięki posiadanym uprawnieniom, wynikającym z uwarunkowań prawnych lub faktycznych, sprawują bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad podmiotem gospodarczym zobowiązanym do wpisu w CRBR.

Beneficjent rzeczywisty, dzięki swoim uprawnieniom, ma możliwość wywierania decydującego wpływu na czynności albo działania podejmowane przez podmiot gospodarczy.

Beneficjentami rzeczywistymi w fundacji, którzy podlegają obowiązkowi wpisu do CRBR, są:

• fundatorzy;
• inne osoby sprawujące kontrolę nad fundacją;
• inwestorzy.

Aby ustalić czy organ wymieniony w statucie jest organem stanowiącym, należy przeanalizować kompetencje, jakie przyznaje mu statut i decyzje, jakie może w sprawie fundacji podejmować. Zdarza się, że w statucie wymieniona jest np. Rada Programowa, ale jeśli nie ma ona żadnych formalnych uprawnień, a jedynie „głos doradczy”, nie jest organem stanowiącym fundacji. Będzie nim natomiast Fundator, jeśli statut przyznaje mu prawo decydowania lub współdecydowania o zmianie statutu fundacji, czy powoływania organu zarządzającego lub kontrolnego. Beneficjentami rzeczywistymi będą członkowie tylko tych organów stanowiących fundacji, które liczą mniej niż 4 osoby, bowiem w organie 4-osobowym i większym żaden z jego członków nie ma więcej niż 25% głosu.

Beneficjentami rzeczywistymi w stowarzyszeniu rejestrowym, którzy podlegają obowiązkowi wpisu do CRBR, są osoby zajmujące wyższe stanowiska kierownicze, czyli członkowie zarządu.

W przypadku stowarzyszenia, organem stanowiącym jest oczywiście walne zebranie członków, które na mocy ustawy – Prawo o stowarzyszeniach jest najwyższą władzą w stowarzyszeniu
i to ono podejmuje wiążące rozstrzygnięcia w najważniejszych sprawach dotyczących całego stowarzyszenia. Ponieważ jednak minimalna liczba członków stowarzyszenia wynosi 7,
a zatem żaden członek walnego zebrania nie dysponuje więcej niż 25% głosów, jako beneficjentów rzeczywistych należy wskazać wszystkich członków zarządu stowarzyszenia..

Każdy podmiot objęty obowiązkiem wpisu do CRBR ustala samodzielnie , kto powinien zostać wskazany jako beneficjent rzeczywisty. Trzeba to zrobić na podstawie obiektywnych
 i ogólnodostępnych źródeł informacji, przy użyciu wszelkich dostępnych danych związanych z działalnością organizacji, pochodzących – w szczególności – z rejestrów, statutu lub umowy.

Jakie informacje trzeba zgłosić

Zgłoszenie do CRBR obejmuje dwie grupy danych:

• dane podmiotu, którego zgłoszenie dotyczy:
• nazwa (firma)
• forma organizacyjna (na przykład spółka komandytowo-akcyjna)
• siedziba
• numer w KRS
• numer NIP
• dane beneficjenta rzeczywistego:
• imię i nazwisko
• obywatelstwo (wszystkie posiadane)
• państwo zamieszkania
• numer PESEL albo datę urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL
• informacje o wielkości i charakterze udziału lub uprawnienia, które posiada beneficjent rzeczywisty.

Kto zgłasza beneficjenta rzeczywistego do CRBR

Zgłoszenia do CRBR dokonuje wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji, zgodnie
z obowiązującymi w podmiocie zasadami reprezentacji.

Osoby, które dokonują zgłoszenia, odpowiadają za poprawne podanie danych, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Uwaga! Zgłoszenia danych do CRBR nie można dokonać przez pełnomocnika.

Kiedy trzeba zgłosić się do CRBR

Nowe podmioty gospodarcze muszą się zgłosić do CRBR w terminie 14 dni roboczych od dnia wpisania podmiotu do KRS.

W przypadku zmiany danych zgłoszonych do CRBR należy ją zgłosić w ciągu 14 dni od dnia powstania zmiany. Żeby zmienić dane (dane beneficjenta, dane podmiotu, dane osób uprawnionych do reprezentacji), trzeba wysłać do CRBR nowe zgłoszenie.

Uwaga! Jeśli w trakcie czternastodniowego terminu na zgłoszenie do CRBR, ale przed przesłaniem takiego zgłoszenia nastąpiła zmiana informacji podlegających zgłoszeniu, należy dokonać dwóch zgłoszeń:

• zgłoszenie pierwsze powinno zawierać stan aktualny na dzień wpisu do KRS;
• zgłoszenie drugie powinno zawierać informacje aktualne (po zmianach) i trzeba go dokonać, w terminie 14 dni od dnia powstania zmian.

Sankcje za brak zgłoszenia

Brak zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego w terminie 14 dni od dnia wpisu do KRS,
a w przypadku zmiany danych w rejestrze, w terminie 14 dni od dnia powstania tej zmiany,
a także podanie w CRBR danych niezgodnych ze stanem faktycznym może spowodować nałożenie na podmiot gospodarczy kary pieniężnej do wysokości 1 mln zł.

Jak zgłosić beneficjenta rzeczywistego do CRBR

Zgłoszenie danych do CRBR jest bezpłatne i odbywa się wyłącznie elektronicznie na stronie rejestru CRBR.

Krok 1: Wejdź na stronę CRBR i wybierz przycisk „Utwórz zgłoszenie”.

Krok 2 : Podaj NIP podmiotu i z rozwijanej listy wybierz formę organizacyjną (np. fundacja).  Wybierz przycisk „Dalej”.

Krok 3: Wpisz datę zgłoszenia:

W przypadku nowych podmiotów będzie to data rejestracji w KRS.

Po wpisaniu daty zgłoszenia wybierz przycisk „Utwórz nowe zgłoszenie”.

Krok 4: Wypełnij formularz:

• w części A – wpisz dane podmiotu, którego dotyczy zgłoszenie: numer KRS, nazwę
  i aktualny adres siedziby
• w części B – wpisz dane beneficjenta rzeczywistego (beneficjentów rzeczywistych). Jeśli jest więcej niż jeden beneficjent, dla każdej z tych osób stwórz osobny profil, wybierając przycisk „Dodaj beneficjenta”.

Profil każdej dodanej osoby musi zawierać podstawę wpisu, czyli określenie, czy dodana osoba jest reprezentantem czy beneficjentem. Jeśli istnieje więcej niż jedna podstawa wpisu (na przykład jedna osoba jest zarówno reprezentantem, jak i udziałowcem spółki) opisz to, wybierając przycisk „Dodaj informacje o udziałach lub uprawnieniach beneficjenta/informację o reprezentacji”.

KROK 5: Zapisz formularz i sprawdź poprawność wszystkich wprowadzonych danych.

KROK 6: Podpisz zgłoszenie.

Zgłoszenie podpisują osoby uprawnione do reprezentacji podmiotu na podstawie aktu założycielskiego - na przykład umowy spółki lub statutu. Formularz zgłoszenia przewiduje możliwość podpisania zgłoszenia przez więcej niż jedną osobę.

Formularz podpiszesz:

• Profilem Zaufanym – wybierz przycisk „Podpisz dokument”
• podpisem kwalifikowanym – wyeksportuj dane do pliku XML i podpisz za pomocą programu, który obsługuje twój podpis kwalifikowany. Tak podpisany formularz zaimportuj z powrotem do systemu CRBR korzystając z przycisku „Wczytaj zgłoszenie” na stronie głównej.

Prawidłowo podpisany formularz wyślij: wybierz kolejno przycisk „Wyślij”, a następnie „Akceptuj”, żeby potwierdzić wysyłkę. Po wysłaniu będziesz mógł pobrać urzędowe potwierdzenie odbioru.

Krok 7: Dane z twojego wniosku po chwili pojawią się w rejestrze. Jeżeli chcesz je sprawdzić, wybierz przycisk „Wyszukaj” i znajdź podmiot po numerze NIP.

 Źródła:    https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00165

https://publicystyka.ngo.pl/przeciwdzialanie-praniu-pieniedzy-nowe-obowiazki-ngo-od-pazdziernika